Tết Nguyên đán Canh Tý, ôn lại bài học đoàn kết từ thơ chúc Tết của Bác Hồ

Cách đây tròn 60 năm, xuân Canh Tý 1960, Đảng ta tròn 30 năm tuổi, đất nước trải qua 15 năm mùa xuân độc lập, miền Bắc thi đua xây dựng xã hội chủ nghĩa, miền Nam tiến hành kháng chiến chống Mỹ, bài thơ chúc tết của Bác năm ấy tràn đầy lạc quan, tin tưởng. Bác cổ vũ động viên nhân dân bền bỉ đấu tranh, vững lòng chiến đấu, hăng hái tiến lên để thống nhất nước nhà, và một điều không thể thiếu, Bác nhắc nhở đồng bào ta phải “Đoàn kết thi đua” để đưa cách mạng đi đến thắng lợi:
                                                       “ Mừng nhà nước ta 15 xuân xanh,
                                                         Mừng Đảng chúng ta 30 tuổi trẻ,
                                                        Chúc đồng bào ta “Đoàn kết” thi đua,
                                                        Xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa,
                                                       Chúc đồng bào ta bền bỉ đấu tranh,
                                                       Thành đồng miền Nam vững bền mạnh mẽ,
                                                      Cả nước một lòng hăng hái tiến lên,
                                                      Thống nhất nước nhà Bắc Nam vui vẻ”[1]. 
Đây không phải là lần đầu tiên Bác viết và đọc thơ chúc tết; và đây cũng không phải là lần đầu tiên vấn đề đoàn kết được Bác nhắc đến trong thơ chúc tết. Đọc lại những bài thơ chúc tết của Người, ngay từ bài đầu tiên, trong cái tết đầu tiên sau khi trở về nước lãnh đạo cách mạng, tết Nhâm Ngọ 1942, Người đã chúc đồng bào “Đoàn kết” để làm cách mạng, giành độc lập cho dân tộc :
                                                     “Chúc phe xâm lược sẽ diệt vong
                                                      Chúc phe dân chủ sẽ thắng lợi
                                                      Chúc đồng bào ta “Đoàn kết” mau
                                                      Chúc Việt Minh ta càng tiến tới
                                                      Chúc toàn quân ta trong năm này
                                                      Cờ đỏ ngôi sao bay phấp phới
                                                      Năm này là năm ăn Tết vẻ vang
                                                      Cách mệnh thành công khắp thế giới”[2]. 
Tết Mậu Tý 1948, sau chiến thắng Việt Bắc Thu – Đông năm 1947, Bác đã kêu gọi toàn dân ta “Đại đoàn kết” để đấu tranh giữ vững độc lập:
                                                      “Gửi lời chúc đồng bào
                                                       Kháng chiến được thắng lợi
                                                       Toàn dân “Đại đoàn kết”, cả nước dốc một lòng.
                                                       Thống nhất chắc chắn được
                                                       Độc lập quyết thành công”[3]. 
Mừng Xuân Quý Tỵ 1953, sau khi chiến dịch giải phóng Tây Bắc kết thúc thắng lợi, Bác vui mừng trước những thành quả của cách mạng, nhất là tinh thần “Kết đoàn” của toàn dân:
                                                      “Mừng năm Thìn vừa qua
                                                       Mừng năm Tỵ vừa tới
                                                       Mừng phát động nông dân
                                                       Mừng hậu phương phấn khởi
                                                       Mừng tiền tuyến toàn quân
                                                       Thi đua chiến thắng mới
                                                       Mừng toàn dân “Kết đoàn”
                                                       Mừng kháng chiến thắng lợi…”[4]. 
Năm Giáp Ngọ 1954, ta mở chiến dịch Điện Biên, trước những thời khắc chuẩn bị sang năm mới, cũng là giai đoạn quan trọng của cách mạng, Bác viết một bài thơ dài chúc tết quân dân cả nước, trong đó Bác cũng không quên nhắc nhở về “Kết đoàn”:
                                                      “Năm mới, quân dân ta có hai nhiệm vụ rành rành
                                                       Đẩy mạnh khánh chiến để giành độc lập tự do,
                                                       Cải cách ruộng đất là công việc rất to,
                                                       Dần dần làm cho người cày có ruộng khỏi lo nghèo nàn,
                                                       Quân và dân ta nhất trí “Kết đoàn”
                                                       Kháng chiến kiến quốc nhất định hoàn toàn thành công…”[5]. 
Xuân Bính Thân 1956, trong bài thơ chúc tết năm ấy, Bác tiếp tục nói về “Đoàn kết”:
                                                     “Toàn dân “Đoàn kết” một lòng
                                                      Miền Bắc thi đua xây dựng
                                                      Miền Nam giữ vững thành đồng…”[6]. 
Năm Kỷ Hợi 1959, trong bài thơ chúc Tết ngắn gọn Bác cũng không quên chúc đồng bào “Đoàn kết” trong thi đua phát triển kinh tế khôi phục lại miền Bắc và giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước:
                                                    “ Chúc mừng đồng bào năm mới
                                                    “Đoàn kết” thi đua tiến tới
                                                     Hoàn thành kế hoạch ba năm
                                                     Thống nhất nước nhà thắng lợi”[7]. 
Qua năm Tân Sửu 1961, cả nước triển khai thực hiện kế hoạch 5 năm đầu tiên theo tinh thần Nghị quyết Đại hội III của Đảng, Bác chúc:
                                                    “Chúc miền Bắc hăng hái thi đua
                                                     Chúc miền Nam “Đoàn kết” tiến tới
                                                     Chúc hòa bình thống nhất thành công
                                                     Chúc chủ nghĩa xã hội thắng lợi”[8]. 
Qua những bài thơ chúc tết của Bác, cho dù Bác dùng cụm từ “Đoàn kết”, “Kết đoàn” hay “Đại đoàn kết”, vẫn cho ta thấy một tinh thần nhất quán, xuyên suốt đề cao vấn đề đoàn kết trong quá trình lãnh đạo cách mạng. Trong những bài thơ chúc tết khác, tuy trong các câu thơ Bác không dùng chữ “Đoàn kết”, song tinh thần, khí thế chung sức, đồng lòng của cả nước vẫn là yếu tố hàng đầu làm nên thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Bước sang năm Canh Tý 2020, Đảng ta đã triển khai chuyên đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về “Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh” trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Đây là năm diễn ra nhiều ngày kỷ niệm lớn, nhiều sự kiện chính trị quan trọng của Đảng và của đất nước. Hơn bao giờ hết, đất nước ta đang đứng trước những thời cơ, vận hội mới và những khó khăn, thách thức không nhỏ trong quá trình phát triển, nên việc nêu cao tinh thần đoàn kết, xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc để nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức đưa đất nước vươn lên trên con đường đã lựa chọn là yêu cầu quan trọng và cần thiết. 
Đầu xuân năm mới, đọc lại những vần thơ chúc xuân của Bác, không khí hào hùng của những cái tết xưa như sống lại, đồng thời thêm một lần nữa nhắc nhở chúng ta về tinh thần “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, thành công, thành công, đại thành công”./.
------------------------------------------------------------
[1] Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb. CTQG, H. 2000, tập 10, tr.1
[2] Sđd tập 3, tr.210
[3] Sđd tập 4, tr.337
[4] Sđd tập 7, tr.42
[5] Sđd tập 7, tr.255
[6] Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb. CTQG, H. 2011, tập 10, tr.236
[7] Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb. CTQG, H. 2000, tập 9, tr.297
[8] Sđd, tập 10, tr.1