Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung và phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên trong công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị tại trường Chính trị tỉnh Bình Phước hiện nay

     1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên
     Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên là hệ thống quan điểm toàn diện, sâu sắc về hoạt động truyền thụ và tiếp thu tri thức lý luận chính trị nhằm phát triển thế giới quan, phương pháp luận khoa học, bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên và quần chúng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng. Tư tưởng về giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên là kết quả của sự nhiên cứu sâu sắc lý luận chính trị, trên cơ sở đúc rút kinh nghiệm từ thực tiễn hoạt động cách mạng phong phú của Người. Tư tưởng đó gồm những vấn đề cơ bản như: mục đích, nguyên tắc, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên. Về nội dung và phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên được Người chỉ ra một số yêu cầu sau:
     Thứ nhất, về nội dung giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Theo Người nội dung giáo dục lý luận chính trị rất rộng, do đó cần căn cứ vào điều kiện, hoàn cảnh, yêu cầu cách mạng mà bố trí, sắp xếp cho phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ cụ thể của từng đối tượng. Trong đó, tập trung vào các nội dung chủ yếu sau:
     Trước tiên, theo Bác “phải dạy lý luận Mác – Lênin cho mọi người”[1]. Bởi lẽ “Chủ nghĩa Mác – Lênin soi phương hướng, đường lối cho chúng ta đi. Có phương hướng đúng thì làm việc mới đúng”[2]; đó “không những là cái “cẩm nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”[3].
     Đồng thời, giáo dục về chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Theo Người, “có nắm vững đường lối cách mạng mới thấy rõ phương hướng tiến lên của cách mạng, mới hiểu rõ mình phải làm gì và đi theo phương hướng nào để thực hiện mục đích của Đảng trong giai đoạn cách mạng hiện nay”.[4]
     Bên cạnh đó, giáo dục về truyền thống lịch sử, truyền thống tốt đẹp của Nhân dân, dân tộc Việt Nam. Người yêu cầu: “dân ta phải biết sử ta, cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”[5]; chú trọng giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống đoàn kết, truyền thống nhân ái, khoan dung của người Việt Nam.
     Đặc biệt, giáo dục về đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Hồ Chí Minh coi đạo đức như “cái gốc”, nền tảng của người cách mạng; “cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”.[6]
     Thứ hai, về phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Trước hết, dạy và học lý luận chính trị phải nâng cao và hướng dẫn việc tự học, phải biết tự học tập, phải lấy tự học tập làm cốt, phải dành nhiều thời gian cho việc tự học của học viên bao gồm tự nghiên cứu, làm đề cương, thảo luận, tranh luận … theo sự hướng dẫn của giáo viên. Người chỉ rõ: “Lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và chỉ đạo giúp vào”[7]. Đồng thời, trong giáo dục lý luận chính trị, phải thực hành phương pháp “nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng”. Đối với người học thì phải cần tránh lối học vẹt, phải đào sâu, hiểu kỹ, có vấn đề chưa thông thì mạnh dạn đề ra và thảo luận cho vỡ lẽ. Đối với người dạy, muốn huấn luyện được người khác thì phải làm kiểu mẫu về mọi mặt: tư tưởng, đạo đức, lối làm việc…
     2. Việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên tại các trường Chính trị tỉnh Bình Phước trong công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị hiện nay
     Trường Chính trị tỉnh Bình Phước thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo Quy định số 09-QĐi/TW ngày 13/11/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Quy định số 1207-QĐ/TU ngày 17/10/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Phước về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của Trường Chính trị tỉnh. Theo đó, Trường có chức năng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức, viên chức ở địa phương; tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị ở địa phương.
     Về nội dung giáo dục lý luận chính trị trong công tác đào tạo, bồi dưỡng của trường chính trị tỉnh Bình Phước
     Hiện nay, nội dung đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của trường Chính trị tỉnh Bình Phước được xác định dựa trên cơ sở: Quyết định số 292-QĐ/HVCTQG ngày 21/01/2021 của Học viện CTQG Hồ Chí Minh (về ban hành chương trình đào tạo đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở (hệ trung cấp lý luận chính trị) và Nghị định số 89/2021/NĐ-CP ngày 18/10/2021 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 01/9/2017 về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.
     Theo đó quy định rõ các nội dung chương trình đào tạo trung cấp lý luận chính trị gồm 05 khối kiến thức, mỗi khối kiến thức là những môn, học phần: khối kiến thức thứ nhất “Nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”; khối kiến thức thứ hai “Lịch sử Đảng và đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam”; khối kiến thức thức ba “Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị”; khối kiến thức thứ tư “Quản lý hành chính nhà nước và kỹ năng lãnh đạo quản lý”; khối kiến thức thứ năm “Thực tiễn và kinh nghiệm xây dựng, phát triển địa phương (hoặc ngành) và kiến thức bổ trợ”.
     Nội dung, chương trình, tài liệu bồi dưỡng lý luận chính trị được quy định rõ tại Điều 16, Điều 17 Nghị định số 89/2021/NĐ-CP ngày 18/10/2021 của Chính phủ gồm: chương trình, tài liệu bồi dưỡng lý luận chính trị theo tiêu chuẩn chức vụ, chức danh lãnh đạo, quản lý; chương trình, tài liệu bồi dưỡng lý luận chính trị theo tiêu chuẩn ngạch, tiêu chuẩn chức danh cán bộ.
     Nhìn chung, những nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị nêu trên nhằm trang bị thế giới quan và phương pháp luận Mácxít, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc, địa phương... Từ đó giúp cán bộ kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên trì sự lãnh đạo của Đảng; trang bị cho đội ngũ cán bộ những tri thức khoa học cần thiết gắn liền với thực tiễn công tác lãnh đạo; giáo dục đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức đáp ứng các tiêu chuẩn của người cán bộ trong hệ thống chính trị.
     Về phương pháp giáo dục lý luận chính trị trong công tác đào tạo, bồi dưỡng tại trường chính trị tỉnh Bình Phước
     Căn cứ vào nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng, đội ngũ giảng viên, báo cáo viên sử dụng các phương pháp dạy và học khác nhau. Một mặt, tiếp tục phát huy những ưu điểm của phương pháp dạy học truyền thống kết hợp với các trang thiết bị, đồ dùng dạy học hiện đại để nâng cao chất lượng bài giảng; mặt khác vận dụng các phương pháp giảng dạy tích cực hiện đại, lấy người học làm trung tâm, phát huy tính tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo của người học trong lĩnh hội kiến thức.
     Hiện nay trong đào tạo, bồi dưỡng tại trường Chính trị tỉnh Bình Phước đang áp dụng cả phương pháp giảng dạy truyền thống kết hợp cả phương pháp giảng dạy hiện đại đồng thời sử dụng các công cụ hỗ trợ giảng dạy hiện đại như: thuyết trình có sử dụng trình chiếu powerpoint, thảo luận nhóm, đóng vai… Bên cạnh đó khuyến khích, hướng dẫn học viên tự nghiên cứu từ thực tiễn công tác và nghiên cứu thực tế trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng; 100% giảng viên, báo cáo viên đã sử dụng giáo án điện tử và áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực kết hợp với các phương pháp giảng dạy truyền thống linh hoạt, phù hợp với từng lớp và đối tượng học viên.
     Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm và kết quả đạt được trong việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị trong công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; thực tiễn còn cho thấy nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị vẫn còn một số bất cập.
     Đối với nội dung của hệ đào tạo trung cấp lý luận chính trị: khung chương trình phân bổ vẫn chưa thực sự hợp lý giữa các bài, nội dung kiến thức nhiều nhưng thời lượng ít, nội dung chương trình chưa phù hợp với các nhóm đối tượng học viên đặc thù như: giáo viên; y tế, lực lượng vũ trang… mà chỉ mới hướng tới đối tượng học viên là cán bộ, công chức cấp cơ sở. Bên cạnh đó, việc giáo trình thay đổi liên tục gây tốn kém và khó khăn cho giảng viên và học viên trong quá trình dạy và học. Chương trình, nội dung bồi dưỡng cán bộ một số nội dung còn chậm đổi mới, các chuyên đề bồi dưỡng còn nặng về lý thuyết, nội dung về kỹ năng thực hành và tổng kết thực tiễn còn xem nhẹ hoặc chưa đề cập.
     Về phương pháp đào tạo bồi dưỡng lý luận chính trị: giảng viên đã có sự kết hợp sử dụng công nghệ trong quá trình giảng dạy tuy nhiên tính ứng dụng chưa cao; việc sử dụng phương pháp dạy học ở một số giảng viên đôi khi còn lúng túng, chưa hiệu quả. Mặt khác, một bộ phận học viên còn thụ động, ỷ lại, chưa phát huy tính năng động, tích cực, thiếu tính tự giác trong quá trình học tập; hiệu quả làm việc nhóm chưa cao…
     3. Giải pháp tiếp tục thực hiện hiệu quả việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên tại trường chính trị tỉnh Bình Phước trong công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị thời gian tới
     Trong nhiệm vụ và giải pháp đối với các mặt của công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ 2020 - 2025, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam nhấn mạnh: “Đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo hướng khoa học, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn”[8].
     Vì vậy, việc ận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung và phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên tại các trường trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương vận dụng trong công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị là điều hết sức quan trọng và cần thiết. Để tiếp tục thực hiện hiệu quả nội dung này tại trường Chính trị tỉnh Bình Phước, thời gian tới các chủ thể có chức năng, nhiệm vụ cần thực hiện một số vấn đề cụ thể sau:
      Một là, đối với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh: cần chủ động xây dựng, hoàn thiện khung chương trình, nội dung đào tạo ngày càng phù hợp với yêu cầu mới của thực tiễn, tăng cường nội dung phần kỹ năng và vận dụng, giảm bớt phần lý luận, tránh sự trùng lắp về nội dung giữa các phần học, kịp thời bổ sung, cập nhật những văn bản mới của Đảng và Nhà nước; khảo sát, lấy ý kiến, phản hồi, đóng góp từ phía các trường Chính trị địa phương về chương trình, nội dung đào tạo trung cấp lý luận chính trị trong quá trình triển khai, thực hiện để kịp thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn
     Hai là, đối với trường chính trị tỉnh Bình Phước: cần phối hợp với các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị trong tỉnh, thành phố thường xuyên nắm bắt tình hình thực tiễn của địa phương, phản hồi của học viên về chương trình, nội dung đào tạo để tổng hợp, đề xuất những ý kiến đúng, trúng và mang tính chất xây dựng giúp cho Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh kịp thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn. Xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng phù hợp với từng nhóm đối tượng cán bộ, công chức, viên chức và cập nhật kiến thức, yêu cầu, tình hình nhiệm vụ của địa phương. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh việc áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực trong đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; tiếp tục quan tâm, cử giảng viên tham gia các lớp bồi dưỡng phương pháp giảng dạy tích cực; đẩy mạnh việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn, trao đổi kinh nghiệm về áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực; tăng cường công tác dự giờ, thanh tra, kiểm tra, rút kinh nghiệm đối với hoạt động giảng dạy của giảng viên.
     Ba là, đối với đội ngũ giảng viên: cần nhận thức rõ những yêu cầu và đặc trưng của hoạt động giảng dạy lý luận chính trị; nhận thức rõ tính ưu việt và giá trị khoa học của việc áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực để nâng cao chất lượng giảng dạy nhưng vẫn đảm bảo tính Đảng, tính khoa học. Để thực hiện được yêu cầu này, mỗi giảng viên cần ý thức cao trong việc tự học, tự rèn dũa về chuyên môn, nghiệp vụ; trách nhiệm trong sinh hoạt chuyên môn; cầu thị trong học hỏi đồng nghiệp; tham gia tích cực, có hiệu quả các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy tích cực; tăng cường công tác dự giờ, nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tiễn; tâm huyết, sáng tạo trong từng bài giảng. Trong từng chuyên đề giảng dạy, giảng viên cần xác định rõ mối quan hệ giữa mục tiêu, nội dung và phương pháp trong đó xác định rõ mục tiêu là trọng tâm từ đó sử dụng phương pháp giảng dạy tích cực phù hợp với mục tiêu, nội dung bài giảng, đối tượng học viên và điều kiện, phương tiện hiện có để đạt được hiệu quả giảng dạy cao nhất.
     Bốn là, đối với mỗi cán bộ, đảng viên tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị tại trường Chính trị: cần nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của việc đào tạo, bồi dưỡng  lý luận chính trị ở trường Chính trị tỉnh; việc được cấp uỷ, chính quyền cơ sở lựa chọn cử đi tham gia đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị là một cơ hội tốt để học tập nâng cao trình độ, bản lĩnh chính trị; vừa là quyền lợi vừa là nghĩa vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Khi đã là học viên của trường Chính trị phải cảm thấy vinh dự và tự hào khi được tham gia học tập, rèn luyện ở trường Đảng; nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của bản thân trong xây dựng, thực hiện và lan toả “văn hoá trường đảng”; cần nghiêm túc xây dựng động cơ học tập tự thân, trong sáng đồng thời chủ động, trách nhiệm, phát huy tính năng động, sáng tạo trong quá trình học tập. Bên cạnh đó cần đặt ra mục tiêu và lập kế hoạch học tập khoa học đảm bảo thời gian thực hiện nhiệm vụ học tập trên lớp và việc tự nghiên cứu theo quy định.
     Tóm lại, việc quán triệt và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên trong công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của trường chính trị tỉnh Bình Phước là vấn đề có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. Điều này có ý nghĩa trực tiếp quyết định đến quá trình phát triển, hoàn thiện phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên cũng như hiệu quả, chất lượng hoạt động của cả hệ thống chính trị các cấp; ; góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp của địa phương “đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ" theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng./.

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 6, tr.357
[2] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 10, tr.290
[3] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 12, tr.563
[4] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 15, tr.115
[5] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 03, tr.255
[6] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 05, tr.292
[7] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 06, tr.208
[8] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr.182