NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ: BẢO VỆ VỮNG CHẮC NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG

Trong đó, nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, góp phần then chốt vào việc trang bị kiến thức, bồi dưỡng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, từ đó nâng cao năng lực đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. 

1. Những kết quả đạt được

Thời gian qua, Trường Chính trị tỉnh Bình Phước đã đạt được những kết quả tích cực trong việc gắn kết bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng với nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị.

Cập nhật nội dung, chương trình giảng dạy: Nhà trường đã chủ động cập nhật nội dung, chương trình giảng dạy, lồng ghép nội dung Nghị quyết số 35-NQ/TW vào các môn học, đồng thời xây dựng các chuyên đề, tài liệu bồi dưỡng chuyên sâu về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng một cách khá tốt. Cụ thể, Nhà Trường đã xây dựng và đưa vào chương trình giảng dạy thuộc phần V.1. Thực tiễn và kinh nghiệm, xây dựng, phát triển địa phương trong chương trình Trung cấp lý luận chính trị 01 chuyên đề “Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới ở địa phương” 08 tiết, giáo trình phần học này được in và phát hành phục vụ đầy đủ theo yêu cầu thực tế của học viên, cho đến nay chuyên đề đã được giảng dạy cho hàng chục ngàn hàng học viên trong các lớp trung cấp lý luận chính trị. Nhà trường đã xây dựng và tổ chức nghiệm thu 01 tài liệu bồi dưỡng phục vụ Lớp bồi dưỡng “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”. Đối với từng giáo án, bài giảng tùy theo nội dung và thời lượng giảng đều có thể hiện nội dung thực hiện Nghị quyết 35.

Việc biên soạn, giảng dạy chuyên đề bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ngoài thực hiện đối với các lớp Trung cấp lý luận chính trị, còn được tích hợp thực hiện trong một số chuyên đề báo cáo ở các lớp bồi dưỡng kỷ năng, nghiệp vụ công tác đảng, đoàn thể. Trong 4 năm liền hưởng ứng cuộc thi viết chính luận, Nhà trường đã tổ chức phát động cuộc thi rộng rãi đến giảng viên, học viên, ngoài ra thông qua các cuộc thi Học viên học giỏi lý luận chính trị để tuyên tuyền tạo tinh thần của Nghị quyết đến với học viên tốt hơn.

- Quá trình tích hợp nội dung Nghị quyết 35-NQ/TW của Bộ Chính trị của giảng viên: Được ghi nhận thành một tiêu chí trong việc kiểm tra, đánh giá giờ giảng, bài giảng, chất lượng giảng dạy của giảng viên.

- Thông qua kết quả dự giờ, thao giảng, sinh hoạt chuyên môn, các khoa, Ban Giám hiệu quán triệt, tinh thần nghiêm túc trong giảng dạy lý luận chính trị. Nêu cao tinh thần gương mẫu trong chấp hành giờ giấc ra vào lớp, điểm danh, quản lý học viên, đặc biệt thực hiện nghiêm kỷ luật phát ngôn của giảng viên, học viên trong hoạt động giảng dạy, học tập.

• Đổi mới phương pháp giảng dạy: Bên cạnh phương pháp truyền thống, nhà trường đã tăng cường áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, phát huy tính chủ động, sáng tạo của học viên, tổ chức các buổi thảo luận, tọa đàm để trao đổi, làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Hiện nay có 100% giảng viên đã áp dụng các phương pháp giảng dạy mới như thảo luận, tình huống, làm việc nhóm... trong các lớp học. Mỗi bài học giảng viên đều dành 1/3 thời gian để thực hiện thảo luận với sự tham gia tích cực của học viên. 

• Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên: Đội ngũ giảng viên của trường không ngừng được củng cố và nâng cao về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống. Hiện nay, trường có 20/23 giảng viên có trình độ thạc sĩ trở lên. Trong 5 năm qua, giảng viên của trường đã tham gia nhiều khóa đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đồng thời, giảng viên cũng tích cực tham gia nghiên cứu khoa học, với 01 đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh, cùng nhiều đề tài khoa học cấp cơ sở . 

2. Những thách thức đối với giảng viên trong giảng dạy, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng

Sự phức tạp và biến đổi của thực tiễn

Trong bối cảnh mới, các thế lực thù địch đã tận dụng tối đa các phương tiện truyền thông, internet, triệt để lợi dụng các hạn chế trong quản lý, phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên để tuyên truyền, kích động, chia rẽ nội bộ, nói xấu cán bộ, hòng phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, thực hiện âm mưu “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ…

Bên cạnh đó, thực tiễn tình hình kinh tế - chính trị - xã hội trong nước và trên thế giới luôn biến đổi và phát triển, đòi hỏi giảng viên phải liên tục cập nhật kiến thức và thông tin mới. Việc nắm bắt và hiểu rõ thực tiễn để liên hệ vào bài giảng, vào thông tin tuyên truyền không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Áp lực từ các nguồn thông tin đa chiều

Với sự phát triển của công nghệ thông tin và mạng xã hội, thông tin trở nên phức tạp và đa chiều hơn. Học viên có thể dễ dàng tiếp cận đến những thông tin sai lệch, thiên vị hoặc không chính xác, điều này đặt ra thách thức trong việc định hướng và giải thích thông tin một cách chính xác và thuyết phục. Internet và các nền tảng mạng xã hội không chỉ là những công cụ hỗ trợ học tập hiệu quả mà còn là nguồn gốc của sự phân tâm và sao nhãng. 

Người học dễ dàng bị lôi cuốn bởi các nội dung giải trí hoặc thông tin không liên quan, gây ra sự giảm tập trung và ảnh hưởng đến chất lượng học tập. Điều này đặt ra một thách thức mới trong việc hướng dẫn học viên sử dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả và có tự kiểm soát.

Thiếu kỹ năng và phương pháp khai thác, ứng dụng công nghệ thông tin để truyền tải thông tin

Không gian mạng là môi trường mới trong chiến lược “diễn biến hòa bình” mà các thế lực thù địch triệt để lợi dụng chia sẻ, đăng tải những luận điệu sai trái, thù địch nhằm chống phá Đảng, Nhà nước và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đấu tranh phòng, chống các luận điệu sai trái, thù địch trên không gian mạng là trách nhiệm và đòi hỏi sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các lực lượng.

Giảng viên trường chính trị tỉnh từ vị trí, nhiệm vụ của mình có vai trò quan trọng trong cuộc đấu tranh đó, góp phần làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng và sự nghiệp đổi mới đất nước. Một số giảng viên chưa được trang bị đầy đủ các kỹ năng và phương pháp giảng dạy hiện đại, gây khó khăn trong việc truyền tải kiến thức một cách hiệu quả.

3. Giải pháp

Để nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị gắn với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, cần thực hiện tốt các giải pháp sau:

Một là, Cần có sự thống nhất về mặt nhận thức tính cấp thiết về việc nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị gắn với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Từ đó xây dựng tiêu chí và cách thức triển khai đánh giá chất lượng giảng dạy gắn với việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. 

Cần xác định nội dung nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hướng đến các mục tiêu: đầu tiên là khẳng định và cụ thể hoá những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các giá trị bền vững phù hợp với thực tiễn của Việt Nam; chỉ rõ những vấn đề cần bổ sung, phát triển. Tiếp tục nghiên cứu có hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, làm rõ sự bổ sung, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin của Hồ Chí Minh…; nghiên cứu, phân tích, chứng minh sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của Đảng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng CNXH. Định hướng vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn; nhận diện những cách hiểu sai, hiểu chưa đầy đủ, những quan điểm sai trái thù địch,…

 Để đạt mục tiêu của chương trình giảng dạy, đòi hỏi phải thực hiện sự đổi mới đồng bộ tất cả các khâu từ thống nhất cách soạn giáo án, giảng bài, đánh giá giáo án, giờ giảng; đến việc thảo luận, xây dựng đề thi, tổ chức thi, đánh giá kết quả học tập. Đổi mới theo hướng lượng hóa rõ các mục tiêu cần đạt được nhằm gắn việc giảng dạy với bảo vệ nền tảng tư tưởng, điều đó thể hiện trong mục tiêu, nội dung, phương pháp giảng, nội dung thảo luận, ngân hàng câu hỏi thi, trong phiếu đánh giá xếp loại giáo án, giờ giảng. 

Hai là, đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy lý luận sao cho sát với thực tế, ngang tầm tri thức khoa học hiện đại.  Nghiên cứu có tính hệ thống học thuyết Mác- Lênin, những học thuyết chính trị tư sản, cùng với thực tiễn phát triển của các nước làm cơ sở khẳng định tính khoa học của học thuyết Mác-Lênin, qua đó đấu tranh có hiệu quả quan điểm sai trái, thù địch.

Trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay, công tác nghiên cứu, giảng dạy LLCT sẽ không thể đạt hiệu quả cao nếu chỉ hiểu mơ hồ, hiểu không chắc chắn về chủ nghĩa tư bản và các học thuyết chính trị tư sản hiện đại. Ngày nay chủ nghĩa tư bản có những biểu hiện mới về mức độ bao phủ toàn cầu, thành tựu to lớn trong giải phóng và phát triển sức sản xuất, phát triển khoa học-công nghệ; điều chỉnh chế độ phúc lợi xã hội... thể hiện tiềm năng tiếp tục phát triển. Tuy vậy, “chủ nghĩa tư bản vẫn không thể khắc phục được những mâu thuẫn cơ bản vốn có của nó”(3)

Nhận thức mới về bản chất và biểu hiện của chủ nghĩa tư bản ngày nay là căn cứ lý luận khoa học quan trọng để củng cố niềm tin vào việc lựa chọn con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội và xác định nội dung chính của mô hình chủ nghĩa xã hội mà Việt Nam cần xây dựng, đồng thời đối chiếu, so sánh, tìm ra căn cứ để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là hướng đi hiệu quả góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.

Ba là, Phát huy vai trò của các khoa trong việc chủ động tổ chức sinh hoạt chuyên môn gắn với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

 Sinh hoạt chuyên môn tổ chức từ phạm vi ở khoa hoặc có thể phối hợp với các khoa, phòng khác nhằm hướng đến giải quyết những vấn đề chuyên môn chung như thống nhất về cách thức lồng ghép nội dung bảo vệ nền tảng tưởng trong soạn giáo án giảng bài, hay giáo án thảo luận. Sinh hoạt chuyên môn là điều kiện để giảng viên thống nhất nhận thức về việc nâng cao chất lượng giảng dạy gắn với bảo vệ nền tảng tư tưởng trong tất cả các công đoạn của quá trình giảng dạy. Đây là dịp để giảng viên thảo luận các vấn đề xoay quanh mục tiêu cải thiện chất lượng giảng dạy. Phát huy trí tuệ tập thể để lựa chọn nội dung, phương pháp, đến việc thảo luận và định hướng tuyên truyền vận dụng thông tin thời sự trong bài giảng, đến thống nhất trong truyền đạt nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch trong nội dung các bài, các phần học.

Bốn là, Đổi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập của học viên

Chương trình Trung cấp LLCT vốn rất đặc thù, đối tượng học cũng rất đặc thù, đa dạng về trình độ, lứa tuổi và tâm lý,… Do đó, đề thi cần đa dạng, có thể sử dụng nhiều hình thức thi khác nhau, từ vận dụng mang tính phân tích, tổng hợp, giải quyết tình huống đến vấn đáp, trắc nghiệm, tự luận … Cần sử dụng nhiều hơn về số lượng và đa dạng hơn về loại câu hỏi từ dễ đến khó hướng đến giải quyết những vấn đề thực tiễn, trong đó có nội dung về bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Điều chỉnh cơ cấu điểm cho phần vận dụng, phần phản biện quan điểm trái một cách hợp.

Năm là, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị tham gia vào công tác đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Yêu cầu đặt ra hiện nay là phải xây dựng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị bảo đảm về số lượng, chất lượng, về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; có chuyên môn, nghiệp vụ cũng như năng lực hành động, tổng kết thực tiễn. Giảng viên phải hiểu biết sâu sắc về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về đường lối, quan điểm chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam; tuyệt đối trung thành, kiên định về lập trường, tư tưởng chính trị, vững vàng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng; gương mẫu, tiên phong trong công tác, …

Phát huy vai trò của giảng viên trong truyền lửa đến người học nhằm xây dựng tuyên truyền viên, cộng tác viên dư luận xã hội trong việc tăng cường thông tin về cơ sở, tham gia nắm bắt dư luận xã hội, tuyên truyền, giải thích rõ các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và kịp thời phát hiện các gương điển hình tiên tiến, những cách làm hay, sáng tạo; kịp thời uốn nắn những đơn vị, tổ chức, cá nhân làm chưa tốt trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là một sự nghiệp khó khăn, phức tạp, đòi hỏi phải có sự vào cuộc cả hệ thống chính trị - xã hội; trong đó, đội ngũ giảng viên lý luận chính trị có vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là sự nghiệp cách mạng, đòi hỏi bản lĩnh, sự bền bỉ, kiên quyết, kiên trì, lâu dài, thường xuyên, liên tục. Giảng viên cần không ngừng học tập, nghiên cứu, đổi mới giảng dạy để nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy gắn với bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

(1) Báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị khóa XII (2018-2023)

(2) Kế hoạch số 38-KH/TCT ngày 28 tháng 10 năm 2019

(3) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb CTQGST, Hà Nội, 2022, tr.19.

(4) Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị “về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch”.

(5) Trường Chính trị tỉnh BÌnh Phước (2024), Kỷ yếu tọa đàm