THỰC TIỄN VÀ THÁCH THỨC TRONG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH BÌNH PHƯỚC

1. Đặt vấn đề

Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý là nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình xây dựng bộ máy nhà nước vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Công việc thành hay là bại một phần lớn là do nơi tư tưởng”^([1]). Vì vậy, giáo dục chính trị tư tưởng là một trong những nhiệm vụ cốt lõi của công tác xây dựng Đảng, có vai trò quyết định trong việc hình thành bản lĩnh chính trị, củng cố niềm tin vào chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định: “Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”⁽[2]⁾. Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Bộ Chính trị cũng nhận định về tình hình tư tưởng của một bộ phận Đảng viên như sau: “... phai nhạt lý tưởng cách mạng, thiếu bản lĩnh chính trị, đấu tranh tự phê bình và phê bình yếu; tinh thần trách nhiệm, ý chí phấn đấu giảm sút; chưa gương mẫu, sống thực dụng; suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, vi phạm nguyên tắc, kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật. Nhận thức về Đảng, động cơ phấn đấu vào Đảng của không ít đảng viên chưa đúng, không trong sáng”^([3]). Điều này cho thấy giáo dục chính trị tư tưởng không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà còn mang tính chiến lược lâu dài, gắn liền với sự phát triển bền vững của đất nước.

Với bề dày gần 30 năm thành lập và phát triển, Trường Chính trị tỉnh Bình Phước đã thể hiện vị trí đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao trình độ lý luận chính trị, năng lực lãnh đạo và quản lý nhà nước cho đội ngũ cán bộ, công chức; góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh nhà. 

2. Nhìn từ quá khứ, hướng đến tương lai

Trong hệ thống giáo dục và đào tạo cán bộ của cả nước, các trường chính trị cấp tỉnh giữ vai trò nòng cốt trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo và quản lý địa phương. Với tư cách là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Tỉnh ủy, trường chính trị cấp tỉnh hoạt động dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Chức năng chính của trường bao gồm đào tạo và bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, công chức địa phương về lý luận chính trị, chính sách và pháp luật của Nhà nước, cũng như các kỹ năng chuyên môn phục vụ công tác quản lý và điều hành hệ thống chính trị - xã hội.

Kể từ khi thành lập (6/1/1997), Trường Chính trị tỉnh Bình Phước đã không ngừng mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng đào tạo. Quyết định số 88-QĐ/TW ngày 5/9/1994 của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã giao cho trường bốn nhiệm vụ trọng tâm: Đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt của Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân ở cấp cơ sở; Bồi dưỡng ngắn hạn về lý luận chính trị, đường lối, chính sách của Đảng và Pháp luật của Nhà nước; Bồi dưỡng kiến thức và nghiệp vụ về công tác xây dựng Đảng, về quản lý hành chính Nhà nước và về công tác vận động quần chúng và Tham gia nghiên cứu khoa học và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn ở địa phương. Khóa trung cấp lý luận chính trị đầu tiên (khai giảng vào ngày 1/3/1997) với 51 học viên diễn ra trong bối cảnh nguồn nhân lực và cơ sở vật chất của trường bộn bề khó khăn, thiếu thốn. Những năm sau đó, trường dần từng bước phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu đào tạo cán bộ của địa phương. Với Quyết định số 184-QĐ/TW ngày 3/9/2008 của Ban Bí thư, trường thực hiện 9 nhiệm vụ trọng yếu, bao gồm đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính, cập nhật kiến thức quản lý và kỹ năng lãnh đạo cho cán bộ từ cấp tỉnh đến cơ sở, cũng như bồi dưỡng đại biểu Hội đồng Nhân dân và cán bộ nguồn cấp ủy các cấp. Qua đó, trường đã trở thành trung tâm đào tạo quan trọng, đóng góp đáng kể vào sự phát triển nhân sự chiến lược của tỉnh.

Nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác đào tạo cán bộ, trường đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy ban hành Đề án “Xây dựng và phát triển Trường Chính trị tỉnh Bình Phước giai đoạn 2017-2020 và tầm nhìn đến năm 2030”. Đề án đã xác định mục tiêu phát triển trường thành một trung tâm đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học có chất lượng cao, phục vụ hiệu quả nhu cầu nhân lực của địa phương. Cụ thể giai đoạn 2016-2021, trường đã đào tạo và bồi dưỡng 78 lớp trung cấp lý luận chính trị - hành chính với 1.952 học viên (tăng 62 lớp so với giai đoạn 2010-2015), 07 lớp cao cấp lý luận chính trị với 565 học viên, 184 lớp bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng với 12.943 học viên (tăng 7.950 học viên so với giai đoạn trước).​

Trong giai đoạn tới, trường sẽ ưu tiên đào tạo theo hình thức tập trung, giảm dần phương thức đào tạo vừa học vừa làm. Dự kiến đến năm 2030, trường sẽ đào tạo khoảng 6.500 học viên trung cấp lý luận chính trị, phối hợp đào tạo 1.170 học viên cao cấp lý luận chính trị, đồng thời triển khai chương trình đào tạo thạc sĩ chuyên ngành nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, trường sẽ mở rộng chương trình bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ địa phương. Trong đó, chương trình bồi dưỡng chuyên viên sẽ tiếp cận 490 học viên, chương trình bồi dưỡng chuyên viên chính dành cho 1.040 học viên, và toàn bộ cán bộ lãnh đạo, quản lý sẽ được cập nhật kiến thức chuyên sâu theo chức danh quy định.

Để hiện thực hóa chiến lược phát triển, Trường Chính trị tỉnh Bình Phước đã và đang tập trung vào các giải pháp mang tính đột phá. Cụ thể là:

Thứ nhất, nâng cao chất lượng giảng dạy: Đảm bảo tính ứng dụng cao của chương trình đào tạo, giúp học viên không chỉ nắm vững lý luận chính trị mà còn phát triển tư duy phân tích, kỹ năng quản lý và khả năng lãnh đạo.

Thứ hai, tối ưu hóa cơ cấu tổ chức: Xây dựng mô hình quản trị nhà trường tinh gọn, hiệu quả; mở rộng đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên sâu, đồng thời giảm số lượng viên chức hành chính.

Thứ ba, phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao: Đầu tư vào đào tạo giảng viên với trình độ chuyên môn sâu, phương pháp giảng dạy hiện đại, khả năng nghiên cứu độc lập và tư duy phản biện. Đến năm 2025, phấn đấu có 18 giảng viên chính (62,07%), đến năm 2030 có 25 giảng viên chính (80,64%). Số giảng viên có trình độ tiến sĩ cũng sẽ tăng lên 8 người (25,81%), 100% giảng viên được đào tạo kỹ năng giảng dạy trên nền tảng số.^([4])                Thứ tư, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học: Thực hiện các đề tài nghiên cứu có tính ứng dụng cao, hỗ trợ công tác đào tạo và tư vấn chính sách cho địa phương. Phấn đấu đến năm 2025, thực hiện ít nhất 3 đề tài nghiên cứu cấp tỉnh và đến năm 2030 sẽ có ít nhất 5 đề tài nghiên cứu cấp tỉnh; Xuất bản ít nhất 5 đầu sách tham khảo, chuyên khảo mỗi năm.​

Và thứ năm, cải thiện cơ sở vật chất: Xây dựng môi trường học tập hiện đại với trang thiết bị tiên tiến, triển khai xây mới ký túc xá đạt chuẩn nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt và học tập của học viên. Xây dựng thư viện điện tử với hơn 5.000 đầu sách, Triển khai hệ thống phòng học thông minh với màn hình tương tác, hệ thống điểm danh nhận diện khuôn mặt bằng AI. Đến năm 2030, có trung tâm dữ liệu hiện đại, kết nối Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Tỉnh ủy Bình Phước

Với chiến lược phát triển bền vững và sự cam kết đổi mới không ngừng, Trường Chính trị tỉnh Bình Phước sẽ tiếp tục giữ vững vai trò nòng cốt trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, góp phần quan trọng vào sự phát triển của tỉnh trong bối cảnh hội nhập và đổi mới toàn diện.

3. Những thách thức từ thực tiễn sinh động

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số, công tác đào tạo cán bộ đang đối diện với những yêu cầu mới mang tính chiến lược. Cán bộ lãnh đạo không chỉ cần trang bị kiến thức lý luận chính trị mà còn phải sở hữu tư duy chiến lược vì bởi “Tư duy chiến lược là một công cụ vô cùng hiệu quả và có giá trị.”^([5]) cùng với kỹ năng quản trị hiện đại và khả năng thích ứng linh hoạt trước những biến đổi của môi trường xã hội và công nghệ. Việc đào tạo cán bộ cần đi kèm với sự đổi mới mạnh mẽ trong phương pháp giảng dạy và ứng dụng công nghệ để phù hợp với thời đại công nghiệp 4.0. Nếu công tác đào tạo không theo kịp những thay đổi nhanh chóng của thế giới số, cán bộ sẽ thiếu năng lực lãnh đạo và không thể đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Đại hội Đảng XIII đề ra mục tiêu: “Nâng cao tiềm lực khoa học và công nghệ, chất lượng nguồn nhân lực của đất nước, tạo cơ sở đẩy mạnh chuyển đổi số nền kinh tế quốc gia và phát triển kinh tế số.”^([6]). Do đó, công tác đào tạo cần đáp ứng các yêu cầu như cập nhật nội dung đào tạo, bổ sung những kiến thức mới về quản lý nhà nước, cải cách hành chính, chuyển đổi số nhằm nâng cao năng lực hoạch định chính sách và quản trị hiệu quả. Bên cạnh đó, việc phát triển kỹ năng mềm như tư duy phản biện, quản lý xung đột, ra quyết định chiến lược cũng là yếu tố cần thiết để nâng cao hiệu quả lãnh đạo và quản lý. Cán bộ có tư duy phản biện và khả năng quản trị hiện đại có xu hướng đưa ra các quyết định chính sách chính xác hơn, đóng góp vào sự phát triển bền vững của tổ chức vì bởi “Trong một xã hội không ngừng biến đổi, những tri thức mới liên tục được sinh ra, những tri thức cũ liên tục được bổ sung và cải tiến, một cá nhân thiếu hụt tư duy phản biện sẽ đứng trước nguy cơ tụt hậu và sẽ bị xã hội tiến bộ bỏ xa.”^([7]).

Mặc dù đã có sự đầu tư đáng kể, tuy nhiên cơ sở vật chất phục vụ công tác đào tạo vẫn chưa đáp ứng một cách đầy đủ các yêu cầu của một nền giáo dục hiện đại. Hiện tại, trường chưa có phòng học đa phương tiện, phòng học ảo, phòng học tương tác qua thiết bị CNTT thông minh, cũng như phòng ghi hình và phát sóng trực tuyến. Hệ thống máy chủ phục vụ giảng dạy đã cũ, có cấu hình thấp và không tương thích cũng như đáp ứng tốt các ứng dụng công nghệ thông tin hiện nay.

Hệ thống học trực tuyến còn hạn chế, chưa thực sự phát huy tối đa hiệu quả, ảnh hưởng đến việc tiếp cận tri thức mới của học viên. Trường chỉ có hai mạng Wi-Fi chuyên dụng (01 tại khu hiệu bộ, hội trường, phòng học và 01 tại Trung tâm Hội nghị), nhưng chưa có hệ thống phòng học thông minh và nền tảng giảng dạy số. Việc thiếu trung tâm dữ liệu và thư viện số cũng ảnh hưởng đáng kể đến công tác quản lý học tập và nghiên cứu. Ngoài ra, thư viện điện tử và các công cụ hỗ trợ nghiên cứu chưa đồng bộ. Hiện thư viện chỉ có khoảng 5.000 đầu sách và chưa được số hóa để phục vụ nhu cầu tra cứu từ xa của học viên. Điều này làm giảm khả năng tự học và nghiên cứu chuyên sâu, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo tổng thể.

Công tác đổi mới phương pháp giảng dạy cũng gặp nhiều thách thức. Một số giảng viên chưa quen với các phương pháp giảng dạy hiện đại, đặc biệt là phương pháp ứng dụng công nghệ. Hiện trường chỉ có 12 giảng viên chính (57,14%). Bên cạnh đó, toàn bộ giảng viên đều chưa được đào tạo kỹ năng giảng dạy trên nền tảng số, dẫn đến tình trạng vẫn sử dụng phương pháp giảng dạy truyền thống, thiếu tính tương tác và chưa tận dụng tối đa các công cụ hỗ trợ giảng dạy số. Việc chuyển đổi sang phương pháp giảng dạy hiện đại cần có chiến lược đào tạo giảng viên bài bản. Theo kế hoạch đến năm 2025, trường sẽ tổ chức đào tạo kỹ năng giảng dạy trên nền tảng số cho 100% giảng viên, đồng thời nâng tỷ lệ giảng viên chính lên 62,07%. Đến năm 2030, mục tiêu là có 80,64% giảng viên đạt chuẩn giảng viên chính và 6,45% đạt giảng viên cao cấp^([8]).

Bên cạnh đó, việc thay đổi phương pháp giảng dạy cần có lộ trình phù hợp để tránh làm gián đoạn quá trình đào tạo hiện tại, đồng thời đảm bảo tính hiệu quả và khả thi trong thực tiễn. Để đạt được mục tiêu này, trường cần đẩy mạnh đầu tư hạ tầng công nghệ, xây dựng phòng học thông minh, nâng cấp hệ thống cầu truyền hình kết nối Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Tỉnh ủy Bình Phước, cũng như triển khai thư viện số phục vụ nghiên cứu và giảng dạy.

Cũng cần phải nói thêm, một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo là ý thức học tập của học viên. Thực tế cho thấy, một bộ phận học viên chưa thực sự coi trọng quá trình học tập, chủ yếu tham gia để đạt được bằng cấp thay vì nâng cao năng lực thực tiễn. Để nâng cao hiệu quả đào tạo, cần có các giải pháp cụ thể nhằm khuyến khích học viên chủ động học tập, chẳng hạn như áp dụng các phương pháp đánh giá năng lực thực tế, xây dựng môi trường học tập tích cực và thúc đẩy tinh thần học tập suốt đời.

Như vậy có thể thấy rằng, công tác đào tạo cán bộ hiện nay đang đối diện với nhiều thách thức đòi hỏi sự đổi mới và thích ứng linh hoạt. Việc nâng cao chất lượng đào tạo không chỉ phụ thuộc vào nội dung chương trình mà còn yêu cầu cải thiện cơ sở vật chất, đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao ý thức học tập của học viên. Nếu không có những giải pháp kịp thời và phù hợp, công tác đào tạo cán bộ sẽ khó đáp ứng được yêu cầu của thời đại mới, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và điều hành trong tương lai.

4. Một vài đề xuất về giải pháp

Từ những cơ hội và thách thức như đã phân tích ở trên, chúng tôi nhận thấy, việc nâng cao chất lượng đào tạo của trường cần tiếp cận ở những phương diện cốt lõi, mang tính quyết định, đó là: 

Về phương diện nội dung đào tạo, cần phải được thường xuyên điều chỉnh, bổ sung nhằm bảo đảm tính thực tiễn và cập nhật. Việc tích hợp các kiến thức mới về chính sách, quản lý hiện đại sẽ giúp học viên nâng cao năng lực lãnh đạo và quản trị. Ngoài ra, nhà trường cần tăng cường đào tạo kỹ năng thực hành, kỹ năng phản biện, kỹ năng tư duy độc lập, …. nhằm giúp học viên áp dụng kiến thức vào công việc. Những chương trình đào tạo chuyên sâu, kết hợp với các buổi thực tế, học tập theo tình huống sẽ góp phần nâng cao khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tế.

Đội ngũ giảng viên là yếu tố then chốt trong việc nâng cao chất lượng đào tạo. Cần tăng cường đào tạo chuyên môn, khuyến khích nghiên cứu khoa học và tham gia đào tạo thực tế. Việc kết hợp giữa giảng dạy và nghiên cứu khoa học sẽ giúp giảng viên nâng cao trình độ chuyên môn và tăng cường tính thực tiễn trong giảng dạy. Việc áp dụng công nghệ số và phát triển hệ thống học trực tuyến giúp mở rộng đối tượng học tập, linh hoạt trong cách tiếp cận kiến thức, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho người học và cũng là một cách để nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.

Gần 30 năm thực hiện vai trò và sứ mệnh đào tạo cán bộ cho Đảng, Trường Chính trị tỉnh Bình Phước đã đạt nhiều thành tựu to lớn. Với sứ mệnh, tầm nhìn và định hướng khoa học, đúng đắn, phù hợp với với thực tiễn, chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng, trường Chính trị Tỉnh Bình Phước đang và sẽ là nơi hàng đầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý cho địa phương, đóng góp nhiều hơn nữa vào sự phát triển nhanh và bền vững của tỉnh Bình Phước. 

Tài liệu tham khảo

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, (tập 7), Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XIII, (tập 1), Nxb Chính trị Quốc gia Sự Thật, H, 2021.

3. Bộ Chính trị, Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị Trung ương lần thứ năm khóa XIII về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới.

4. Lê Đình Tĩnh, Bàn về tư duy chiến lược: Lý thuyết, thực tiễn và trường hợp Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu Quốc tế tiếng Việt, Học viện Ngoại giao, số 4 (111).

5. Lê Thanh Sơn (chủ biên), Kỹ năng tư duy phản biện, Đại học Huế, Huế, 2018.

6. Trần Tuyết Minh, Trường Chính trị tỉnh với sứ mệnh đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, báo Bình Phước online, 20/11/2018. https://baobinhphuoc.com.vn/news/72/92117/truong-chinh-tri-tinh-voi-su-menh-dao-tao-boi-duong-can-bo

7. Đề án Số 6- ĐA/TU của Ban thường vụ Tỉnh ủy, ngày 26 tháng 8 năm 2022 về việc Đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và xây dựng Trường Chính trị tỉnh Bình Phước đạt chuẩn.